Հոդվածներ

Գլխավոր » Հոդվածներ » 2012 թվ. » Սեպտեմբեր #06

Տերյանական շկոլա (դպրոցական խնդիրները Վահան Տերյանի ժամանակներում)

Հատվածներ Տերյանի՝ Սոնա Օտարյանին գրված նամակներից, որտեղ նա նկարագրում է իր ճեմարանական կյանքը: 1905, 9 փետրվարի, Մոսկվա Հարգելի Սոնա Արդեն պատրաստել էինք <<Լիբերի>> համար 3-ը տպագրության, երբ մեզ կանչեցին խորհրդակցության աշակերտական զաբաստովկա անելու: Այժմ օրվա չարիքը դա է այստեղ: Մի գիմնազիայում արդեն ուսումը դադարեցված է և հինգշաբթի պետք է մշակվի միջնակարգ դպրոցների աշակերտների պահանջների ծրագիրը: Խորհրդակցության մասնակցում են բոլոր դպրոցների ներկայացուցիչներ: Մինչև մարտի մեկը մեր ճեմարանում ուսում չի լինի, իսկ հետո զաբաստովկա կանենք՝ այնպես որ հավանական է, որ փակվի մինչև սեպտեմբեր: Տեսնենք, կհաջողվի՞, թե՞ չէ: Մեր ճեմարանը պետք է դնե իր առանձին պահանջները, ինչպես՝ հայոց պատմություն մտցնել, որ նախկին ծրագրում կար, հայոց լեզվի դասերը ավելացնել, մինչև 5-րդ դասարան աշխարհաբար լինի և այլն: Ռեալական դպրոցները պահանջում են առանց քննության համալսարան մտնելու իրավունք: Մեր ճեմարանի Լիցեյը փակվել է արդեն: Կիրակի եկեղեցում բանկետ սարքեցինք և վճռեցինք միանալ մյուս միջնակարգ դպրոցներին և դադարել ուսումը: Հարգանքով Վահան 1905, փետրվար, Մոսկվա Վերջին կիրակի այստեղ եկեղեցում (սխալվեցի, կիրակի չէր, վարդանանց տոնին էր) Մնջոյանը մի ճառ ասաց, որը քահանան ընդհատեց, որովհետև նա խոսում էր կառավարության դեմ: Ժամը վերջանալուց հետո քահանային մի լավ կոթեցին: Դուք, ի միջի այլոց, գրում եք, Ձեր լեզվի մասին: Իրավ որ ցանկալի է ուղղել և դա Ձեզ համար բոլորովին դժվար չի լինի: Ես էլ հայերենում թույլ եմ (չնայած որ ճեմարանում 5 ունեմ և համարվում եմ հայագետ) և մտադիր եմ ամառս լուրջ պարապել: Նամակս գրում եմ հունարենի դասին - սրանից լավ զբաղմունք ի՞նչ կա: Ինձ սարսափելի ձանձրացրել են այս բոլոր դասերը և մշտական պարապությունը դասերի ժամանակ... Վահան 1905, 12 մարտի, Մոսկվա Սոնա Այսօր հունարենի դասին, երբ աշակերտները սաստիկ զայրացրին ուսուցչին, դասարան եկավ դիրեկտորը: Կանչում է մի աշակերտի դաս պատասխանելու - նա պատասխանում է, որ չի սովորել, երկրորդին է հարցնում - նույն պատասխանը և այդպես ամբողջ դասարանը: Երբ ուսուցիչը գնաց, դիրեկտորը հայտնեց հետևյալը. <<Պարոնայք, դուք դե՞մ եք հունաց լեզվի ուսումնասիրությանը: -Այո՜, այո՜ (աղմուկ-աղաղակ): Կարող եմ հայտարարել ձեզ, պարոնայք, որ ես էլ հավանություն չեմ տալիս հունաց լեզվի բռնի ուսումնասիրությանը, որովհետև լավ է միայն կամավոր ուսանումը: Բայց քանի որ ես չեմ կարող վերացնել այդ առարկայի ուսումնասիրումը, ապա խնդրում եմ ձեզ՝ ուսուցչի հոգին չհանեք մինչև հատուկ կարգադրություն - ձեզ չեն հարկադրի սովորել, և վարվեցեք ինչպես կամենաք: Ապա պատիվ ունեմ ձեզ հայտարարելու նաև հետևյալը. համալսարանում այսօր լինելու է խորհուրդ (ուր գնալու եմ ես հիմա), որպեսզի որոշվի համալսարանը հայտարարել <<ազատ>>, քանի որ այդ դեպքում ոչ մի գործադուլ լինել չի կարող և կսովորեն բոլորը, իսկ քննություն կտան այնտեղ, ուր աշխատանքի կանցնեն, իսկ համալսարանը ձեզ ոչ մի իրավունք չի տա: Դիպլոմը վերանում է:>> Ահա թե ինչ ասաց մեզ մեր հարգարժան Միլլերը: Սույնին պատիվ ունեմ ավելացնելու, որ համառ լուրեր են պտտվում այն մասին, որ լինելու է յոթ դասարան, որին, իհարկե, ես ծարավի եմ՝ ինչպես հրեաները երկնային մանանային: Ասում են նաև, որ մեզ կարձակեն շատ շուտով (ապրիլի վերջին) սպասելիք խոլերայի առիթով: Այստեղի բոլոր միջնակարգ ուսումնական հաստատությունների աշակերտները ծնողների միջոցով (որոնք կհավաքվեն քաղաքագլուխ Տոլիցինի մոտ) զեկուցագիր են ներկայացնում իրենց պահանջների ու կարիքների մասին, առայժմ ստորագրություններ են հավաքում: Քիշնյովից գրում են, որ այնտեղ արդեն համարյա սկսվել է դասադուլը, բայց այստեղ դիրեկտորը կանչեց բոլոր աշակերտներին (բացի հրեաներից) և հայտարարեց նրանց, որ այդ դեպքում բոլոր հրեաները կհեռացվեն, այդ պատճառով էլ դասադուլը տեղի չունեցավ: Վահան Տերյան
1 2 3 4 5 Բաժին` Սեպտեմբեր #06 \| Ավելացրեց` Ари-сан \| Հեղինակ`
Դիտվել է 507 անգամ\| \|Վարկանիշ` 0.0/0