Անմահությունն իրական է` շոշափելի, ապացուցելի իրականություն: Եվ եթե մարդկության մեծամասնությունն անմահանում է նախորդից ստացած կյանքը հաջորդին փոխանցելով, ապա գոյության հոսքում ասուպի պես փայլատակած փոքրաթիվ անձինք անմահնում են անձնապես` ժամանակ ու տարածություն թափանցած մտավոր բռնկումի լույսով:
Պատմության բոլոր շրջադարձային պահերը բնութագրվում են տվյալ ժամանակի ամենապայծառ բռնկումներով` դրոշմված գալիք սերունդների գիտակցության մեջ փայլատակած, անմնացորդ լույսիփոխարկված խոշորագույն ասուպներից մեկը Գարեգին Նժդեհն է:
* * *
Ինչպես անցյալ տարի, այնպես էլ այս տարվա ապրիլի 24-ին մի խումբ հայրենասերներ` այդ թվում և ես, գնացինք ուխտագնացության Վայոց Ձորի մարզի Վերնաշեն գյուղի Սպիտակավոր եկեղեցու բակում գտնվող Գարեգին Նժդեհի գերեզման:
Գարեգին Նժդեհը մահացել ` 1955թ.-ին Սիբիրում: Սակայն նրա կտակին հակառակ թույլ չտբեցին մարմինը տեղափոխել մայր հայրենիք: 1983թ.-ին, հոկտեմբերի ւ-ին հայ մտավորականների մի խումբ Նժդեհի աճյունը գաղտնի տեղափոխեց Հայաստան: Բրա աջը` իբրև մասունք ամփոփվեց Խուստափի լեռան լանջին, իսկ դին` պահվեց, և միայն 1987թ.-ին Սպիտակավոր վանքում ս. Աստվածածին եկեղեցու բակում հանձնվեց հողին: Մենք վաղ առավոտյան դուրս եկանք Երևանից: Ճանապարհին երգում և լսում էինք հայրենասիրական ոգեշունչ երգեր: Իջնելով Վերնաշեն գյուղում, մենք ոտքով բարձրացանք Սպիտակավոր եկեղեցի (մոտավորապես 10 կմ): Ճանապարհը անցնում էր Վայոց Ձորի գեղատեսիլ բնության միջով: Ճիշտ է, բոլորս էլ հոգնել էինք, սակայն չէինք վհատվում:
Հասնելով Սպիտակավոր եկեղեցի, մենք մի փոքր սնունդ ընդունեցինք. ասել է թե, միասնական կճուճից հաց կերանք: Ապա խնկարկեցինք անմահ հերոսի գերեզմանին, առանց ֆալշ տալու հայրենասիրական երգեր երգեցինք, պարեցինք ազգային պարեր և վերջում երդվեցինք վառ պագել Նժդեհի հիշատակը, շարունակել նրա գործը, հավատարիմ մնալ նրա գաղափարներին:
համար 2 ավագ դպրոցի պատմության ու հասարակի դասատու Ծատրյան Գարիկ
|